Dreigt een elektriciteitsafsluiting voor bedrijven?
De Vivaldi-regering, die zichzelf de geuzennaam groenste regering ooit heeft toegekend, wil én de
afschakeling van fossiele brandstoffen én het sluiten van kerncentrales samen realiseren op een
relatief korte termijn. Doordat Europa, omwille van de klimaatopwarming, enkel voor de afschakeling
van fossiele brandstoffen pleit en daarop doorduwt, dreigt België met zijn dubbele doelstelling de
mist in te gaan, en bedrijven daarvoor de prijs te betalen.
Stabiel netwerk
Eerst even terug naar begin deze eeuw. Toen was België netto exporteur van energie. We
produceerden ongeveer 15% meer dan we consumeerden, wat toen om en bij de 75 TeraWattuur
(TWh) was. Elia eiste toen van alle producenten dat zij dagen op voorhand melden wat ze op het
hoogspanningsnet zouden injecteren. Zo kon men het net stabiel houden en een constante
hoeveelheid elektriciteit voor huishoudens en bedrijven voorzien. Maar toen de duurzame
energiebedrijven kwamen (windmolens en zonnepanelen) en deze onmogelijk het weer en aldus de
stroominput konden voorspellen, moest Elia het over een andere boeg gooien. Er kwamen flexibele
aansluitingen voor energieproducenten en gascentrales moesten bij overproductie (veel zon en veel
wind) afsluiten om voorrang te geven aan de duurzame energie. Omdat gascentrales daardoor niet
meer rendabel werden, gelet op de grote investering, betalen we hen nu zogenaamde CRM-subsidies
als ze stilgezet worden. Ik noem dit wel eens dopgeld voor gascentrales. Betaald worden om niet te
werken dus.
Import van dure energie
Omdat steeds meer mensen en bedrijven de elektrificatie opdrijven, gedreven door een morele
groene zweep en de kostprijs van fossiele brandstoffen, stijgt onze elektriciteitsconsumptie snel.
Zowel Elia als I.E.net en Energyville voorspellen een consumptie van 115 TWh tegen 2030, vandaag is
dat ongeveer 83TWh. De grootste stijging komt niet van elektrische wagens, maar van de
afhankelijkheid van computers. Alle datacenters in de wereld en de explosie van e-commerce
verbruiken nu al 10 keer zoveel energie dan alle auto’s die er op de wereld rondrijden. Zoals ik al
aangaf deze snelle groei van de elektrificatie zou geen probleem zijn hadden wij de kerncentrales
opengehouden. Maar dat doen we niet. Op twee na sluiten we alle kerncentrales, waardoor we twee
derden ofwel 30 TWh in 2025 productie afsluiten en in 2035 nog eens 15 TWh. Tegen 2025 moeten
we ongeveer 30 TWh, tegen 2030 60 TWh en tegen 2035 75 TWh extra stroom voorzien om onze
bedrijven draaiende te houden. De nieuwe windmolenparken in de Elisabethzone op de Noordzee,
de nieuwe gascentrales, windmolens onland en zonnepanelen zijn in de toekomst(2030-35) goed
voor ongeveer 37 TWh extra elektriciteit. Het tekort van 23 TWh (20%) in 2030 en 38 TWh(35%) in
2035 moeten we bijgevolg gaan importeren. Maar zullen we dat wel kunnen gelet op het feit dat ook
andere landen hun consumptie van elektriciteit met 40 tot 50% zullen zien stijgen tegen 2030. Ook
Duitsland, Nederland, Oostenrijk, Italië, Polen, Hongarije enz. zullen massaal elektriciteit moeten
gaan importeren. Aan bedrijfsleiders hoef ik niet uit te leggen wat er gebeurt wanneer de vraag stijgt
en het aanbod niet volgt.
Hoogspanningsnetwerk
Ons hoogspanningsnetwerk is daar niet op voorzien. Het was vroeger sterk vanuit Tihange en Doel,
maar die sterke kabels zijn daar nu minder nodig. Nu hebben we sterke importkabels nodig omdat
we meer zullen moeten importeren en omdat we via een internationaal netwerk de windluwten en
zonnearme periodes internationaal moeten compenseren. Vroeger was dat niet nodig want we
hadden een stabiele input via kerncentrales, gas- en kolencentrales. De kosten voor de
hoogspanningstransitie wordt doorgerekend op onze elektriciteitsfactuur. De transportcomponent
op onze elektriciteitsfactuur verdubbelt daardoor tegen 2030. De hoogspanningslijnen komende van
de kust moeten versterkt worden omdat in 2000 nul TWh elektriciteit vanuit zee kwam. In 2030
verwacht men vanuit de Noordzee een potentieel van 24 TWh elektriciteit van onze windmolens en
ongeveer een potentieel van 40 TWh via internationale kabels van en naar Groot-Brittannië,
Denemarken en Noorwegen. Samen spreken we over een potentieel van 64TWh vanuit de Noordzee
wat ongeveer neerkomt op de productie van 10 kerncentrales van gemiddelde grote. De elektriciteit
opgewekt door onze windmolen zouden we bij gemiddelde productie nog net via het bestaande
netwerk kunnen sturen. Voor de energiehandel van Elia via de internationale kabels en de
broodnodige overzeese import door het sluiten van de kerncentrales, zijn extra kabels nodig. Maar
laat ons er dan wel voor zorgen dat ze gezond zijn voor de West-Vlamingen, m.a.w. ondergrondse
kabels op gelijkstroom.
Bedrijven worden de dupe van de dubbeldoelstelling
Elia draait nu de zaak om. Terwijl vroeger de producenten flexibel moesten zijn, wordt dat nu van de
consumerende bedrijven geëist. Elia wil stringentere regels voor bedrijven met permanente toegang
tot het net. Elia wil via de hoogspanningsnettarieven, bedrijven minder laten betalen als ze niet meer
continu gegarandeerd stroom afnemen. Bedrijven die rechtstreeks aangesloten zijn op het
hoogspanningsnet wil ze de keuze laten voor een flexibel regime en minder laten betalen, dan voor
het vermogen dat ze permanent gegarandeerd willen afnemen van het net.
Het is duidelijk dat Elia het bedrijfsleven niet vooraan plaatst, maar wel de productie van duurzame
energie beschermt omdat deze een extra transportvolume op zijn kabels en dito winsten
gegenereerd.
Door Ignace Vandewalle
